BYE PRESTATIEMAATSCHAPPIJ!

De Westerse samenleving is tot op heden sterk gefocust op actie, prestatie en doen. Dit zie je onder andere terug in het huidige onderwijssysteem en in de cultuur van vele organisaties. We hebben veelal geleerd om vanuit ons hoofd te leven, om zoveel mogelijk te ‘doen’ om iets te bereiken en veel waarde te hechten aan kennis, geld en materiële zaken.

Deze op prestatie gerichte maatschappij, oftewel Prestatiemaatschappij, heeft ons de afgelopen decennia veel gebracht, bijvoorbeeld op het gebied van kennis en technologische vooruitgang. En natuurlijk moeten we op enig moment actie ondernemen om gewenste doelen te behalen. Maar in veel gevallen is dit in mijn beleving te ver doorgeschoten.

Ik vind het dan ook niet verrassend dat de burn-out cijfers schrikbarend hoog zijn en dat veel mensen kampen met lichamelijke klachten, die in veel gevallen voortkomen uit stress en onbalans. Zo hadden zowel in 2018 als in 2019 bijna 1,3 miljoen Nederlandse werknemers burn-outklachten en zijn de kosten van werkstress gerelateerd verzuim in Nederland in 2018 opgelopen tot 3,1 miljard euro per jaar, zo blijkt uit onderzoek van TNO.

Het zou mij dan ook niet verwonderen dat deze cijfers samenhangen met de mogelijke nadelen van deze Prestatiemaatschappij.

MOGELIJKE NADELEN PRESTATIEMAATSCHAPPIJ

De laatste jaren ervaren steeds meer mensen een (te) hoge studie- of werkdruk. Bijvoorbeeld doordat er in onze werk- of leeromgeving teveel afleiding is, we zodoende niet voldoende productief kunnen zijn en het werk zich opstapelt. We stellen hoge eisen aan onszelf en vaak onbewust ook aan anderen, veelal met onrealistische verwachtingen tot gevolg. Ook staan we onszelf en elkaar een moment van ‘even ontspannen’ vaak onbewust niet toe en we gaan maar door.

Zo is er bijvoorbeeld binnen veel organisaties en instellingen weinig tijd en ruimte voor ontspanning en rust. Terwijl het juist ook van belang is om gedurende de dag te ontladen, dicht bij jezelf te blijven en nieuwe energie en inspiratie op te doen. Ook lopen werk en privé steeds vaker door elkaar, krijgen we continu veel prikkels binnen en blijven we ‘aan’ staan. Het is dan ook een uitdaging om met alle digitale middelen en sociale druk niet het gevoel te hebben dat je continu beschikbaar moet zijn.

Daarnaast leren we, bijvoorbeeld binnen het huidige schoolsysteem, om keuzes doorgaans te maken vanuit ons hoofd, onze ratio. Waarbij weinig stil wordt gestaan hoe dit diep van binnen voelt of wat onze intuïtie ons influistert. Ook leren we om te denken vanuit bepaalde externe patronen en overtuigingen en denken we vaak dat een (externe) autoriteit het beter weet dan wijzelf. Mijns inziens zou het veel opleveren wanneer we van jongs af aan leren over autonomie en (innerlijke) vrijheid. Om zelf kritisch na te denken, om te voelen en onze eigen waarheid te ontdekken.

Iets vergelijkbaars zie ik omtrent het ‘jezelf mogen zijn’,. We leren om ons -bewust dan wel onbewust- aan te passen, om zo in het gewenste plaatje van de maatschappij te passen. Zowel qua innerlijk als qua uiterlijk (te) ver weg van onze authentieke ik. Ook leren we dat we op elk vlak minimaal voldoende, maar het liefst hoger moeten presteren. Dit alles kan ertoe leiden dat we, eenmaal volwassen, de best betaalde banen en/of de banen met het meeste aanzien najagen. Wellicht zonder er heel bewust bij stil te staan of dit wel het werk is dat het beste past en voldoende energie oplevert. Zonder ons voldoende bewust te zijn van onze eigen unieke talenten.

Zo raken we gedurende de jaren in zekere mate de verbinding met onszelf, maar ook met de natuur kwijt.

TIJD VOOR VERNIEUWING

Naar mijn idee allemaal oorzaken die er op langere termijn toe kunnen leiden dat we ons gehaast, gestresst en wellicht ongelukkig voelen en uit balans raken. Met eerdergenoemde ziekteverzuim cijfers tot gevolg… Dat kan en moet toch anders, zowel voor onszelf als voor de generaties na ons?

Mijns inziens is het tijd voor een vernieuwde blik op de samenleving. Tijd om afscheid te nemen van deze Prestatiemaatschappij en een nieuw type samenleving op te bouwen. Een samenleving gebaseerd op balans, (innerlijke) vrijheid, authenticiteit en verbinding. Het is tijd voor wat ik noem: De Creatiemaatschappij!

In de komende blogpost(s) vertel ik je graag meer over mijn visie op deze Creatiemaatschappij.